معرفی یوروگاینکولوژی
بیماریهای شایع یوروگاینکولوژی
تحصیل در رشته یوروگاینکولوژی
معرفی یوروگاینکولوژی: یوروگاینکولوژی یک علم چند رشته ای است که به بررسی، تشخیص و درمان بیماریهای احشاء کف لگن از جمله اختلالات کنترل ادرار، مدفوع، و پرولاپس احشاء لگنی میپردازد. در واقع در این رشته بخشی از بیماریهای ارولوژیک، ژنیکولوژی و کولورکتال که در ارتباط با یکدیگر هستند مورد ارزیابی قرار میگیرند.
بیماریهای شایع یوروگاینکولوژی:
از بیماریهای شایع یوروگاینکولوژی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بی اختیاری ادراری:
بی اختیاری ادراری یکی از اختلالات شایع مجاری ادراری تحتانی است که کیفیت زندگی تعداد قابل توجهی از افراد جامعه خصوصاً زنان میانسال را تحت تاثیر قرار می دهد. بر اساس تعریف انجمن بین المللی کنترل دفع (ICS)، کنترل ادرار به معنای توانائی طبیعی نگهداری و تخلیه ادرار بطور آگاهانه در زمان و مکان است.
منظور از بي اختياري ادراي از دست دادن كنترل بر ادرار كردن است به طوري كه شما قبل از اينكه به توالت برسيد مقداري ادرار نشت مي كند. این عارضه در زنان شایع تر از مردان بوده و در تمامی سنین دیده می شود.
بي اختياري ادراري انواع مختلفي دارد:
الف- stress incontinence: این نوع بي اختياري ادراري از نوع بي اختياري استرس است، و زماني رخ مي دهد که ماهيچه هاي لگني زير مثانه آنقدر قوي نيستند كه در مقابل فشاري كه از بال به مثانه آورده مي شود مقاومت کنند.بي اختياري در اثر استرس در زمان حاملگي، هنگام سرفه كردن،عطسه،بلند كردن،خنديدن و هنگام حركات به عقب بدن كه فشار بر مثانه مي آيد شايع است.
ب- urge incontinence: نوع ديگر شايع بي اختياري ادراري از نوع اصراري و همچنين موسوم به مثانه بيش از حد فعال است. در اين نوع بي اختياري، مثانه به كشيدن و گشاد شدن و به علائم عصبي كلا حساس مي شود، بنابراين ممكن است زماني كه فقط قسمتي از مثانه شما پر شده است، احساس انگيزش به ادرار كردن داشته باشيد. همچنین در این نوع بی اختیاری، مثانه شما فشرده شده و بعد از كوچكترين تحريك كه حتي مي تواند فكر كردن به ادرار كردن، شنیدن صداي شره آب، باز کردن شیر آب برای شستن ظروف یا دستها و یا هنگام وارد شدن به حمام باشد، منجر به تحريك و نشت ادرار شود.
ج- mixed incontinence: ترکیب 2 نوع بالا است (Mix) که هم مثانه بیش فعال است، و هم گردن مثانه کفایت لازم را ندارد و در خانم ها بیشتر شایع است که فرد اصلا احساس دفع ادرار ندارد و مدام بی اختیاری دارد.
عوامل ایجاد کننده بی اختیاری ادرای:
علل بی اختیاری ادراری بسیار وسیع می باشد اما از عوامل زمینه ساز آن می توان به اختلالات مادرزادی، مشکلات عصبی دستگاه ادراری، زایمان، حاملگی و اعمال جراحی قبلی اشاره نمود.
براي زنها داشتن بي اختياري ادراري بعد از بچه دار شدن شايع است. حاملگي و تولد بچه مي تواند بر وضعيت ماهيچه هاي لگن تاثير بگذارد. همچنين مي تواند موجب كشيده شدن و صدمه اعصاب لگن شود. صدمه عصبي نیز مي تواند موجب بي اختياري شود.
بي اختياري ادراري موقت معمولا به وسيله عفونت هاي ادراري ايجاد مي شود. بي اختياري ادراري همچنين مي تواند در نتيجه افتادن رحم، پرولاپس رحم (uterine prolapse) يا سوزش واژن (واژينيت) باشد.مشكلات عصبي مانند بيماري ام اس يا صدمه به نخاع نیز مي تواند موجب سرازير شدن و لبريز شدن مثانه يا خالي شدن غير قابل انتظار باشد. همچنین بي اختياري ادراري مي تواند يك از عوارض اشعه درماني يا جراحي پروستات باشد.
پرولاپس ارگانهای کف لگن:
افتادگی یا پرولاپس اعضای کف لگن عبارتست از نزول یک یا چند عضو (ارگان) از قبیل رحم، مثانه، روده کوچک، رکتوم یا واژن به سمت پایین و جلو نسبت به مکان طبیعی آناتومیکی خود و این جابجایی همراه با نقص در ساختمانهای محافظت کننده (حمایتهای فیبری – عضلانی) لگن میباشد. پرولاپس از عوامل افزایش شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان بوده و روی فعالیتهای جنسی و بی اختیاری ادراری حین مقاربت تاثیر دارد.
مثانه نوروژنیک:
مثانه نوروژنيک يعني مثانه عصبي. در مثانه نوروژنیک هماهنگی عملی بین مثانه و اسفنکتر خروجی پیشابراه به دلیل نقایص عصبی و جود ندارد و منجر به فلج شدن مثانه می شود. با به وجود آمدن اختلال در کار سیستم عصبی خودکار، فرد احساس مي کند ادرار کمتري دارد، يعني با اين که مثانه اش پُر است چون اين حس او کمتر شده براي تخليه ادرار ديرتر مي رود. کم کم با پيشرفت اختلال در کار اعصاب، تخليه مثانه هم دچار مشکل مي شود، يعني عضلات مثانه به خوبي نمي توانند منقبض شوند و ادرار را خالي کنند، در نتيجه مقداري از ادرار در مثانه باقي مي ماند. باقي مانده ادرار در مثانه به افزايش احتمال عفونت ادراري منجر مي شود.
مثانه بیش فعال:
پرکاری مثانه، بیماری آزار دهنده‌ای است که کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چنانچه به هر علتی فردی بیش از حد طبیعی (6 بار در روز و 2 بار در شب) مجبور به دفع ادرار شود، ممکن است به بیماری مثانه پرکار یا بیش‌فعال مبتلا شده باشد. تکرر ادرار و احساس دفع ناگهانی ادرار و بی اختیاری ادرار می‌تواند ناشی از عفونت‌های دستگاه ادراری، تومور مثانه و یا اختلالات عصبی مثانه باشد. استرس‌های ناشی از تکرر ادرار و اینکه دستشویی همیشه در دسترس نیست، چه بسا مانع از بیرون آمدن فرد از خانه و حتی انجام مسافرت طولانی و غیره می گردد.
تحصیل در رشته یوروگاینکولوژی:
افرادی که در زمینه اورولوژی زنان آموزش میبینند باید دانش و مهارتهای زیر را کسب نمایند:
1. آناتومی پیشرفته و آمبریولوژی ادراری تحتانی، دستگاه ژنیتال، روده تحتانی و لگن (شامل کف لگن)
2. اطلاعات و دانش تفصیلی از فیزیولوژی دستگاه ادراری تحتانی و اختلال عملکرد روده تحتانی
3. اطلاعات در مورد پاتوفیزیولوژی دستگاه ادراری تحتانی و اختلال عملکرد روده تحتانی
4. کسب اطلاعات در زمینه ویژگی های بررسی دستگاه ادراری تحتانی و عملکرد روده شامل یورودینامیک، بررسی نوروفیزیولوژیکی و مطالعات عملکرد روده
5. توانایی انجام مطالعات یورودینامیک پایه و پیچیده، اطمینان از کنترل کیفیت در ثبت و داشتن مهارتهای عالی در تفسیر اثرات یورودینامیک
6. توانایی مدیریت اختلال عملکرد دستگاه ادراری تحتانی و توانایی همکاری (مشارکت) د رمدیریت مشکلات روده ای و ژنیتال